Osile est collocadu in un’altura
ei custa ‘enit ciamada Tuffudesu.
In una ‘e sas tres chimas s’osilesu
b’at fattu sa ‘idda in bella positura,
sa cheja ‘e Sant’Antoni in sa ‘e mesu
e in sa chi pius at alta sa misura,
pro la pregare cun fide sinzera,
sa cheja ‘e sa Signora ‘e Bonaera.

Lughet in punta ‘e sa chima abitada
unu casteddu ‘asadu da ogni frina.
Sos marchesis l’an fattu ‘e Malispina
daboi ‘e su ‘e Bosa in epoca passada.
Aian postu in Sardigna raighina
ca l’aian dae Museto liberada
umpare a genovesos e a pisanos
in accordu cun sos zuighes nostranos.

Inghiriada est sa ‘idda a sa fortesa
ca forsi s’est formada a issa umpare.
Pigata ch’est sa zente osilesa
che abba a sa muntagna dae su mare
ca la soliat sa peste visitare,
pro aer tribagliu e mezus aer difesa
o cale si siat atera rejone
sa bascia abbandonende abitazione.

Ma no est tottu su populu accentradu
in sa ‘idda ‘e s’altura a cara a bentu
ca in Santa ‘Ittoria bi nd’at assentadu
e bi nd’at ateru in Santu Larentu.
Osilesos fuin puru in su passadu
tantos chi ancora in Tergu an apposentu.
Custos però si sun poi distaccados
e in unu nou comune organizzados.

Sos osilesos sun tribagliadores
e su chi faghen faghen a deghile.
Tantos sempre messajos e pastores
an in sas tancas cavana e cuile,
però dae ora cambiadu an istile
ca in giambu ‘e sos boes trattan sos trattores
e a fagher casu in propriu no s’impignan
ma a caseificios su latte cunsignan.

Tantos invece s’an chircadu impiegu
in bidda, pagu attesu o a lontanu.
In Tattari, in Torinu, in Milanu,
in Europa che in zertas concas pegu
bi nd’at chi illuinan fina unu zegu
e bi nd’at chi s’est fattu americanu.
De cust’inzomu est causa prinzipale
Su modernu progressu industriale.

Che sun ancora, ma aggiornados, chie
faghet su fraigamuru, su trapperi,
su mastru ‘e ascia e chie faghet s’arveri,
b’est chie una merce comporat a tie
e poi la ‘endet balanzende a mie;
ma invanu chircas su carrettoneri
e su frailarzu chi sun como autista,
meccanicu, tubista, elettricista.

Mulinarzos e carzerajos sunu
bolados aterue pro si campare.
In Osile no che nd’at pius manc’unu
e forsi si sun postos a istudiare
pro diventare geometra carcunu,
carcunu ragionieri o pro insignare.
Ma como bastat cun custos suores
e faeddemus de poetes e iscrittores.

Incominzamus dae Antoni Farina
de Santa ‘Ittoria chi partezipeit
a sa gara chi prima si fatteit
de poesia a bolu in Uttieri e fina
a su presente ogni ‘idda poi imiteit.
Bi meriteit sa segunda gradina,
appende sa giuria in sa prima postu
su chi sa gara in piatta aiat propostu.

Fuit tentu pro improvvisadore ‘onu,
canteit in tantas piattas de Sardigna
e in Osile sa fama sua fuit digna
de mezus contu che unu gratu donu.
Ca pagu l’est sa patria sua benigna
istada li diet isse su perdonu.
De sas feminas fortes in poesia
una est istada sa fiza Maria.

De Antoni Nonna puru pagu contu
faghimus e isse puru aiat talentu.
Che Farina e che Nonna ateros chentu
in Osile nde contan chene iscontu
chi possedian unu limbazu prontu
pro risponder in rima ogni mamentu.
Paret però chi in palcu sien pigados
sos tres ebbia apprimu fentomados.

De sos poetes su pius ammiradu
est oe Migheli chi in Osile at bidu
su die nadale e poi s’est trasferidu
a Oschiri inue s’est cojuadu.
Onores Osile l’at tributadu,
ateros nd’at dae Oschiri rezzidu.
De sa poesia sos amantes attirat
sa satirica vena chi l’ispirat.

Cun sa briga ‘e so Santos chi raccontat
Wagner riiat e si divertiat.
Però Antoni Dominigu no contat
che cantadore ca iscrier preferiat.
Peideros e padres isse affrontat
cun versos chi a taulinu cumponiat.
In s’Elicona sardu in custu modu
at fattu sa nae sua siguru approdu.

Approdadu b’est puru Antoni Manca
su teologu autore manzonianu.
Promissa Anghela Chessa aiat sa manu,
Moruelle ponner li cheriat sa franca;
ma ponet don Franziscu a custu s’anca
e affidat issa s’amadu galanu.
Ei como passo a narrer carchi cosa
de chie ‘e importanzia nd’at iscrittu in prosa.

Iscrittu at su canonigu Liperi
su libaru “Osilo” intituladu
ue narat, chene andare feri feri
ma sighende un’ischema programmadu,
su chi sa ‘idda est oe e su chi fuit eri
e cantu b’est suzzessu in su passadu
datende tottu sos avvenimentos,
cando est possibile, cun documentos.

Fundamentale est pro ogni osilesu
custu libaru et eo l’appo presente
nessi cantu su tema chi appo in mente.
Est beru, comente appo una ‘orta intesu,
chi a su solu isse unu ‘ighet pagu attesu;
ma intantu unu andat e b’est zertamente
sa cultura chi deven imparare
sos chi ‘enin pro nos acculturare.

Sos viventes no sun in argumentu
e gasi brinco in un’ateru ‘enale.
Intro su territoriu comunale
che sun antighidades de ammentu.
Su repertu chi paret mezus tentu
est pius a prestu su chi est tentu male.
Gruttas inoghe, igue domus de janas
e aterue tumbas de zigante umanas!

Nuraghes nd’amus una barantina
però a tie nde resurtat unu solu
ca, ‘ortende sa turistica cartina,
a mala pena bi legges Bajolu.
Si in Badu ‘e Samude andas chene oriolu
nde podes bider già una deghina.
Preistoricos custos narrer devo,
su casteddu ‘e su basciu medioevo.

Ateros monumentos de importu
sun sas chejas de ‘idda e de campagna
e Osile nd’aiat una cuccagna;
ma chie nde faghet como unu rapportu
o s’accunortat pro no fagher lagna
o faghet lagna pro nd’aere accunortu.
Pius de trinta si che nde sun contadas
tra sas in data e sas abbandonadas.

Patrona ‘e Osile est s’Immaculada.
Bella est s’istatua chi la rappresentat.
Bella est sa cheja dae tottu laudada
ei su fidele chi si bi bistentat
no at frittu pius ca como est attrezzada
de un’impiantu chi ‘e caldu l’alimentat.
Cun su microfono e s’altoparlante
sa ‘oghe amplificat su zelebrante.

Bella est puru sa cheja ‘e su Rosariu
cun sas lollas e ateros incantos.
Nessi intreas sun sas chejas de sos santos
Lughia, Antoni e Bittoria in modu variu.
Ateras pro sos dannos pedin piantos,
sas pius sun fora ‘e ogni itinerariu.
A custu puntu paret giustu intrare
in s’aula chi nada est capitulare.

Inoghe sos canonigos s’aunian
chi formaian s’insigne collegiada.
In sos bellos istallos si seian
de su coru ‘e sa nostra Immaculada
e a s’ora imbenujados pregaian
cun sa zente presente in sa navada.
Chent’annos est durada cust’iscola
chi parrer como podet una fola.

De cust’istituzione sa presenzia
s’ispiegat cun sa cunsiderazione
chi in cussos annos sa populazione
in Osile fuit tanta e in creschenzia
e inue b’at zente b’at intelligenzia
e b’at dinari in circulazione.
Sa ‘idda no rezzeit sa dignidade
ma aspireit tando a esser nada zittade.

Como Osile at carrelas isfaltadas
o lastricadas o cun s’impedradu,
no est pius inghiriadu e appestadu
dae muntonarzos che in eras passadas
e sas domos de tottu s’abitadu
sun de lughe, abba e fogna equipaggiadas;
ma si sos abitantes fuin semiza
no sun como nemmancu bottomiza.

A mie paret su datu negativu
ma isposadu amus sa mentalidade
chi ‘e aer tantos fizos no b’at pius motivu
comente in sa passada ziviltade.
Arginada ‘asi sa nadalidade,
Osile est de su tottu ‘e crescher brivu.
Si est feu naschere inoghe e iguddae paschere,
eo creo chi siet pius feu su mancu naschere.

No ch’esso in dogni modu dae s’assuntu
ma torro ‘e sa ‘idda a narrer coment’este
e paret opportunu a custu puntu
chi subra a su costumene eo m’arreste.
Su feminile ‘e gala est una ‘este
ricca ‘e oro, de prata e de trabuntu,
poi b’est su ‘e ogni die e b’est su nieddu,
podet esser de fresi e aer su panneddu.

Su maschile at fattura pius modesta,
nde faghen parte ragas e bentone.
Si nde mudan pro andare in prozessione
e ballare a sa sarda in dies de festa
sos zovanos chi an gasi s’occasione
de nde fagher sa mustra a manca e a dresta.
Su ‘e omine at in conca sa berritta,
su ‘e femina su ‘elu o sa cappitta.

Coro meu, mira intantu e ‘oghiende esorta
sos giogadores nostros in su campu.
Crossat Arca e Piredda in unu lampu
ch’iscudet su pallone intro sa porta.
Evviva. Gloria. Bravos. Custa ‘orta
est s’isquadra avversaria chene iscampu.
Sa pallavolo est un’isport diversu
ma issa puru meritit unu versu.

Como la fino e pedo iscuja a chie
no la pensat che me prezisamente
e acciappat de colore differente
su chi ‘irde o grogu resurtat a mie
o cheriat ateru chi no est presente.
Appo faeddadu ‘e Osile a de die,
lettore chi m’as cherfidu iscurtare,
turista chi nos cheres visitare.

(Pubblicata su Ogosilo del Natale 1997)